Anzelm Lutwak

1877-1942

Adwokat, twórca i redaktor „Palestry” oraz „Głosu Prawa”, poeta, eseista, redaktor i wydawca.

Zygmunt Hofmokl-Ostrowski pisał o nim:

„znakomity publicysta i niezrównany w naszem piśmiennictwie krytyk […] jak nikt inny umie zagłębić pióro aż do dna wulkanicznych pierwiastków zła (…). 

Urodził się w Kołomyi 17 kwietnia 1877 r. w rodzinie Mojżesza Leiba i Chaje Elki z d. Resch jako czwarte z sześciorga dzieci. Do szkół początkowych uczęszczał w Kołomyi, a potem przeniósł się do Krakowa, gdzie w 1895 r. ukończył Gimnazjum im. Jana III Sobieskiego. Następnie ukończył studia prawnicze na UJ (1900), a 30 czerwca 1900 r. – po zdaniu egzaminów rygoryzalnych – został doktorem praw. Po odbyciu siedmioletniej kandydatury do stanu adwokackiego, w 1907 r. wpisany został na listę adwokacką Izby Adwokackiej we Lwowie. Wkrótce zyskał w środowisku wysoką pozycję. W 1910 r. jako 33-letni adwokat podjął się redagowania i wydawania czasopisma o nazwie „Palestra” – „poświęconego obronie prawa”, jak głosił dopisek. Czasopismo – wokół którego skupił adwokatów polskich o różnych korzeniach – po niespełna roku upadło. Wiele publikował w następnych latach – głównie po polsku, w tym w dzienniku „Chwila”, ale także po niemiecku. Od 1924 do 1939 r. redagował „Głos Prawa”, znakomite czasopismo prawnicze, którego hasłem było zawołanie Heraklita z Efezu: „Lud walczyć musi o prawo, jak o mury miasta!”. Wokół czasopisma skupił grono wybitnych uczonych prawników i praktyków prawa.  Na łamach „Głosu Prawa” publikował niemal każdy prawnik polski, a także juryści światowej sławy, w tym wychowanek Uniwersytetu Lwowskiego Hersch Lautepacht, Stanisław Starzyński. To w „Głosie Prawa” w 1933 r. ukazała się propozycja Rafała Lemkina penalizacji na forum międzynarodowym zbrodni barbarzyństwa i wandalizmu. Stanowiła ona zapowiedź postulatu penalizacji „ludobójstwa”, które to pojęcie sformułował Lemkin dziesięć lat później. Stałym współpracownikiem „Głosu Prawa” był prof. Maurycy Allerhand, któremu w 1938 r. – z okazji 70 urodzin – dedykowano specjalny zeszyt „Głosu Prawa”.

Anzelm Lutwak po doświadczeniu syjonizmu w młodości stał się w następnych latach z przekonań asymilatorem, co z czasem było coraz trudniejsze. Zwalczał przejawy rasizmu i antysemityzmu. Cieszył się szacunkiem i uznaniem w ogromnej większości polskiego środowiska prawniczego okresu II Rzeczypospolitej.

Został zamordowany w dobie Holokaustu we Lwowie ok. 1942 r.