Prawnicy i ekonomiści polscy żydowskiego pochodzenia w budowie systemu prawnego, bankowego i gospodarczego Drugiej Rzeczypospolitej
Polską naukę, literaturę, sztukę a także potencjał gospodarczy i społeczny Polski tworzyli ludzie o różnych poglądach, różnym pochodzeniu społecznym, etnicznym, narodowym, różnym wyznaniu religijnym, których łączył wybór Polskości i Polski; wybór języka, kultury, kraju. Często, może najczęściej, wiązał się on z miejscem urodzenia, z Ojczyzną, dla której potem pracowali. Wśród tych ludzi wielu wywodziło się z rodzin żydowskich i choć czuli się Polakami, choć wybierali język polski, to wielu nie zrywało z rodzinną tradycją i religią. Wielu było, jak w owym zdaniu wypowiedzianym przez Artura Szyka: „Jestem Żydem, a Polska jest moją ojczyzną. Nie umiem jednego od drugiego oddzielić w moim sercu”; zapewne wielu innych jeszcze bardziej zasymilowało się z Polską i polskością, że mogłoby powiedzieć: „jestem Polakiem i Żydem, Polska jest moją ojczyzną, a judaizm religią, nie umiem i nie chcę tego rozdzielić”. Przykładem takiej postawy był patron Instytutu Allerhanda profesor Maurycy Allerhand, profesor Szyman Askenazy czy artyści tacy jak Emanuel Schlechter. Jeszcze inni asymilowali się do tego stopnia, że zmieniali wyznanie i odchodzili od tradycji żydowskiej, gdzieś głęboko w sercu chowając swoje pochodzenie.
Bardzo wielu wybitnych prawników i ekonomistów polskich okresu II rzeczypospolitej pochodziło z rodzin żydowskich. Budowali oni potencjał naukowy i ekonomiczny polski, współtworzyli prawo, rozwijali gospodarkę. Poniżej prezentujemy kilkanaście sylwetek wybitnych jurystów i ekonomistów polskich z okresu Drugiej Rzeczypospolitej zasłużonych w budowie system prawnego Polski, rozwoju polskiej nauki, systemu bankowego i gospodarczego, a także pozycji Polski na arenie międzynarodowej.
Maurycy Allerhand
1868-1942
Wybitny uczony, kodyfikator, dydaktyk i adwokat, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, autor znakomitych komentarzy do kodeksu postępowania cywilnego, kodeksu handlowego oraz prawa upadłościowego i układowego, patron Instytutu Allerhanda.
Leopold Caro
1864–1939
Ekonomista i adwokat, profesor Politechniki Lwowskiej. Zwolennik tzw. solidaryzmu katolickiego.
Hipolit Gliwic
1878-1943
Ekonomista, inżynier górnik i działacz gospodarczy, senator II kadencji w II RP, wicemarszałek Senatu, minister przemysłu i handlu.
Leopold Julian Kronenberg
1849-1937
Prawnik (Szkoła Główna), finansista, bankier i działacz gospodarczy żydowskiego pochodzenia.
Ludwik Ehrlich
1889-1968
Profesor prawa narodów na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, twórca lwowskiej szkoły dyplomatycznej, sędzia Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej, autor koncepcji dotyczącej odpowiedzialności zbrodnie w okresie II wojny światowej, odkrywca polskiej szkoły prawa narodów w XV w.
Jan Jakub Litauer
1873-1949
Adwokat, sędzia, teoretyk, cywilista, członek KKRP.
Henryk Konic
1860-1934
Adwokat, publicysta, polityk, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego, kilkukrotny prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, znawca praca cywilnego, wybitny kodyfikator, wieloletni właściciel i redaktor „Gazety Sądowej Warszawskiej”
Aleksander Kraushar
1842-1931
Powstaniec styczniowy, adwokat, historyk, działacz społeczny.
Rafał Lemkin
1901-1959
Prokurator, adwokat, wykładowca Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie, delegat rządu RP na międzynarodowe konferencje unifikacji prawa karnego, w 1935 r. zaproponował penalizację na forum międzynarodowym zbrodni wandalizmu i barbarzyństwa.
Szymon Askenazy
1865-1935
Prawnik i historyk, adwokat, ale przede wszystkim profesor historii na Uniwersytecie Lwowskim, twórca własnej szkoły naukowej, wybitnie zasłużony w odrodzeniu państwa, poseł pełnomocny przy Lidze Nardów.
Ignacy Weinfeld
1877-1939
Wybitny znawca prawa skarbowego, statystyk, wiceminister skarbu państwa, adwokat, docent prawa skarbowego i statystyki na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, profesor Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie, wicedyrektor GUS, w znacznej mierze to on tworzył pierwsze budżety państwa w Drugiej Rzeczypospolitej.
Szymon Rundstein
1876–1942
Adwokat, filozof i teoretyk prawa, znawca prawa cywilnego, międzynarodowego prywatnego i publicznego, historyk prawa, radca Ministerstwa Spraw Zagranicznych, wykładowca Wolnej Wszechnicy Polskiej.
Anzelm Lutwak
1877-1942
Adwokat, twórca i redaktor „Palestry” oraz „Głosu Prawa”, poeta, eseista, redaktor i wydawca.
Od strony merytorycznej stworzenie e-kspozycji zostało powierzone ekspertom. Część dotyczącą Artura Szyka i jego „Statutu Kaliskiego” przygotowana została przez prof. dr hab. n. med. Aleksandra Skotnickiego, lekarza i prezesa Stradomskiego Centrum Dialogu, prywatnie pasjonata historii, w szczególności dotyczącej losów mniejszości żydowskiej. Drugą część, a zatem część poświęconą prawnikom okresu międzywojennego, merytorycznie opracował profesor Uniwersytetu Warszawskiego Adam Redzik, znawca dziejów prawa i nauki prawa w XIX i XX w., historyk.
Sam przekonaj się, że warto!
